Kırsal Yerleşme Tipleri Nelerdir?
[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]- Nüfusun Büyüklüğüne Göre Kırsal Yerleşmeler;
forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com- Köy Yerleşmeleri
Köyler, ekonomik faaliyet olarak tarım ve hayvancılığın yapıldığı; cami, okul, otlak, bataklık, yayla ve orman gibi ortak malları olan, toplu ya da dağınık olarak insanların tarlaları, bağları ve bahçeleriyle birlikte oluşturdukları yerleşmelere verilen addır. Ülkemizde kır yerleşmelerinin en büyüğüdür. Köyler idari açıdan en küçük yönetim birimidir. Köylerin yönetiminin başında muhtar bulunur. Nüfusları genellikle 2000 ‘den azdır. Kırsal yerleşmelerin en büyük olanıdır.
- Köy Altı Yerleşmeleri
Köy altı yerleşmesi tek ev ile köy arasında geçiş tipidir. Bu yerleşme tipinin ortaya çıkmasında; engebeli yerlerde tarım topraklarının parçalanmış olması, tarım arazilerinin birbirine uzak olması, hayvanlar için otlak ve barınak temini, devlet arazilerinin özellikle ormanların topraksız ailelerce kullanılması etkili olmuştur. Mahalle, oba, kom, yayla, mezra, divan, çiftlik, ağıl, gibi çeşitleri vardır.
Köy Altı Yerleşmelerini Oluşturan Sebepler:- Kalabalık ailelerden kaçarak bağımsız yaşama isteği
- Aileler arasında çıkan anlaşmazlıklar
- Tarım arazilerinin yetersiz ve birbirinden uzakta olması
- Hayvanlara otlak ve barınak temini
- Devlete ait arazilerin özellikle orman alanlarının toprak kazanmak amacıyla yerleşme yapılması.
- Kasaba (Belde) Yerleşmeleri
Nüfusu, fiziksel özellikleri, işlevleri ve yaşam koşulları ile köy ile şehir arasında geçiş özelliği gösteren yerleşmelere denir. Ekonomik etkinlikler yönüyle köye benzer. Fakat köylerden farklı olarak bazı el sanatları ve meslekler (demircilik, marangozluk, ayakkabı tamirciliği vb.) gelişmiştir. Nüfus, 2000 ile 10.000 arasındadır. Kasabalar çevre köylerin pazarı durumundadır. Kasabalarda yapılan ekonomik faaliyetler genel olarak tarım ve hayvancılık olsa da küçük çaplı ticari faaliyetlerin yapıldığı da görülmektedir. Türkiye’deki kasabalar genellikle tarım kasabasıdır. Kasabalarda belediyeler bulunur. Bu nedenle köylere göre daha gelişmiş durumdadırlar. Kır yerleşmelerinde farklı dokular göze çarpar. Her yerleşmenin kurulduğu yerin coğrafi özelliği farklıdır.
Nüfusun Büyüklüğüne Göre Kırsal Yerleşmelerin Ortak Özellikleri- Sınırları ve ortak malları vardır.
- Nüfus sayıları ve yoğunlukları azdır.
- Ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayanır.
- Yayıldıkları alanlar dardır.
- Sosyal dayanışma ve iş birliği kuvvetlidir.
- Bazıları geçici yerleşmeler olup özel mülkiyet alanları vardır.
- Köylerde mesleki farlılık az, etnik yapı bakımından sade yapıdadır.
- Yerleşme Planına Göre Kırsal Yerleşmeler
Yerleşme çekirdeklerinin bir yolun etrafında sıralanmasıyla yol boyu yerleşmeleri oluşmuştur. Demir yolu, su kanalı, akarsu vadisi gibi uzunlamasına yer alan unsurların etrafında hat boyu (çizgisel) yerleşmeler oluşmuştur. Genellikle yolların etrafında değişik doğrultularda oluşan yerleşmelere ışınsal planlı yerleşme denir. Engebenin az olduğu alanlarda yerleşme çekirdeklerinin bir meydanın etrafında toplanmasına dairesel planlı yerleşmedenir. Yerleşme çekirdeklerinin birbirine yakın ve düzensiz konumlandırıldığı yerleşmelere de küme planı yerleşme adı verilir.
- Kuruldukları Yere Göre Kırsal Yerleşmeler
Kırsal yerleşmeler kuruluş yerleri bakımından farklılık gösterir. Bunda çeşitli doğal ve beşeri etmenler etkili olmuştur. Kırsal yerleşmeler; genellikle akarsu kenarlarında,vadi içlerinde, dağların eteklerinde, su bulunan ovalarda,orman arazisine yakın alanlarda, deniz ve göl kenarlarında bulunur.
- Ekonomik İşlevlerine Göre Kırsal Yerleşmeler
Kırsal yerleşmelerin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütlerden biri de ekonomik faaliyetlerin türüdür. Kırsal yerleşmeler; tarım, hayvancılık, turizm, madencilik, balıkçılık, ormancılık ve dokumacılık gibi faaliyetlere göre sınıflandırılabilir.
|
