ForumAdasi.Com - Epikürcülükte Varlık Felsefesi

[Foruma üye olmadığınız sürece forum içeriğindeki bağlantıları görüntüleyemezsiniz. Foruma üye olmak için TIKLAYIN!]

Epikuros’a göre bütün doğa olayları atom bileşimleridir. Bölünemeyen parçacıklar ve bunların devimlerinin yer aldığı boşluk evrenin temelidir. Bu bölünemeyen parçacıklar, Demokritos’tan farklı olarak, sadece biçimleri ve büyüklükleriyle değil, ağırlıklarıyla da birbirlerinden ayrılırlar.

Epikuros’un, atomların düşey devinmelerinin, ağırlıkları ve kendiliğinden varolan bir özgücü nedeniyle doğru çizgiden çok hafif bir sapmayla meydana geldiği düşüncesi, dünyanın özdekçi bilgisi için çok büyük bir önem taşır.

Epikuros, bilimlerin denetinden yoksun bulunduğu halde üstün bir seziyle, dünyanın her zaman ve insan bilincinden bağımsız olarak varolduğunu, sonsuz ve ilksiz bulunduğunu, insanın bu dünyayı ancak duyularıyla tanıyabileceğini söylemiştir.

İlksiz ve sonsuz özdek düşüncesi de Herodotos’a mektup’unda şöyle açıklanır:

İlkin her sözcüğün anlamını incelemek gerekir Herodotos. O zaman diyebiliriz ki hiçbir şey hiçten doğmaz. Çünkü her şeyin kendisine özgü doğurucu bir tohumu olmasaydı her şey, her şeyden doğabilirdi. Öte yandan da her gözden yok olan yokluğa dönseydi bütün şeyler yok olurdu. Çünkü gözden yok olan her şey ancak yoklukta barınabilirdi. Bundan çıkan sonuç şudur ki: Dünya, her zaman şimdi olduğu gibi, varolagelmiştir ve bundan sonra da var kalacaktır. Dünya, özdeklerden kurulmuştur. Bu özdeklerin varlığını da duyumlarımız tanıtlamaktadır. Cisimlerden kimileri bileşiktir, kimileri de bileşikleri meydana getiren elemanlardır. Elemanlar, görünmez ve değişmez nitelikteki atomlardır. Çünkü, hiçbir şey yokluğa dönmediği için, bileşikler dağılınca, onları meydana getiren varlıkların da var kalmaları gerekir. Dünya sonsuzdur. Çünkü her sonlunun bir ucu olması gerekir, dünyanın ucu olmadığına göre sonsuzluğu açıktır. Sonu olmadığına göre de zorunlu olarak sonlu değil demektir. atomların devimlerinin başlangıcı yoktur. Çünkü atomlar boşluk kadar öncesizdir. Atomların devimleri sürekli ve sonsuzdur.

(Bu mektup parçaları, Mehmet Karasan’ın Büyük Filozoflar Antolojisi’ndeki değerli çevirisinden alınmıştır).

Epikuros’un bu parlak sezileri Lukretius’un aracılığıyla Roma’ya geçmiş ve sonunda Gassendi’yle Bacon’u etkileyerek doğa bilimlerinin gelişmesini büyük ölçüde gerçekleştirmiştir. Bilimsel felsefenin ustalarından biri şöyle der:

“Fransa’da özellikle Descartes tarafından temsil edilen 17. yüzyıl metafiziği, doğar doğmaz, karşısında uzlaşmaz bir hasım olarak, Gassendi’nin kişiliğinde Epikuroscu maddeciliği bulmuştur. Fransız ve İngiliz maddeciliği, her zaman, Demokritos ve Epikuros’a sımsıkı bağlı kalmıştır.”

Romalı Lukretius Carus’ün Epikurosculuğu açıklayan yapıtının adı De Rerum Natura’dır. Rönesans düşünürlerinden Montaigne, Pierre Charron, Sanchez, Lamothe-Levayer vb. Epikurosculuğu izlemişlerdir. Osmanlı sözlükleri, Epikurosculuğu şöyle sunmaktadırlar: ’’Lakin bu mezhebe mahsus bir düstur vardır ki o dahi elemden ihtiraz et düsturudur.

İşte o lezzetin mahiyeti bu düsturdan daha iyi anlaşılır. Epikür mezhebi bir şehvet mezhebi değil itidâl ve aklı selim mezhebidir deniliyorsa da Cenâbı Allah’ı inkar ve bedâyii kâinatı tesadüfe atıf ve intiharı tavsiye eden bir mezhep kadar aklı selime münâfi bir şey olamaz. (Bk. İsmail Fenni, Lugatçei Felsefe, 231)

Epikurosculuk, görüldüğü gibi, metafizikçilerin, idealistlerin ve tanrıbilimcileri kasıtlı anlatımlarıyla anlam değiştirmiştir ve Epikuros’un kendisi genellikle anlaşılan anlamda bir Epikuroscu değildir. İdealistler onu kasıtlı olarak kaba ve hazcı saymışlardır, oysa Epikuros Antik Çağ Yunan felsefesinin en üstün ve en önemli düşünürlerinden biridir.