Apolas Lermi Kimdir? | Türk Şarkıcı
Abdurrahman Lermi ya da sahne adıyla Apolas Lermi (d. 1986; Trabzon) Karadeniz halk müziği sanatçısı ve müzisyendir.
Yaşam öyküsü
Trabzon'da doğdu. 10 yaşında ailesiyle birlikte İstanbul'a göç etti. ''Apolas'' arkadaşlarının taktığı bir lâkaptır ve sahne adı olarak benimsemiştir. Uzun süren müzisyenlik hayatından sonra Karadeniz Kültürü'ne dönük bir albüm çıkarmaya karar vermiştir. Genelde Türkçe Karadeniz türküleri seslendiren Apolas Lermi, Karadeniz Bölgesi'nde konuşulan ve unutulmakta olan Romeika ve Türkçe dilinde şarkıların da yer aldığı; geleneksel takvimde yeni yılın ilk ayı anlamına gelen Kalandar albümünü 2011 yılında çıkarmıştır. ‘Mektup, Ağapo Se, Yağmur, Seçim Zamanı, Ağasar Horonu’ albümün öne çıkan şarkılarıdır. Ağapo Se şarkısının klip çekimleri Sümela Manastırı'nda yapılmıştır. Klip ayrıca Türkiye'de Romeika dilinde ve Sumela Manastırı'nda çekilen ilk klip olma özelliğini taşır.
‘Seçim Zamanı’ isimli şarkı, 24 sanatçının katılımıyla ''Diren Karadeniz'' isimli bir projeye dönüştürülmüştür. Bu klip Karadeniz'deki sosyal ve kültürel sorunları işaret etmektedir.
Apolas Lermi, Kalandar isimli albümü ile Karadeniz Müziğinde kendisine özgü bir yer edinmiştir. Kalandar isimli bir de TV programı hazırlamış ve geleneksel Karadeniz Müziğine dikkat çekmiştir. Zaman zaman Karadenizli ozanlardan öğrendiği geleneksel türküleri seslendiren Lermi'nin, ayrıca çoğu şarkısı dizilerde ve sinema filmlerinde kullanılmıştır. Türkiye'de Karadeniz Rumcası'nın tanınmasına büyük katkı sağlamıştır.
Sanatçının 2014'te çıkan 2. solo albümü Santa, adını Santa Harabeleri'nin yer aldığı Gümüşhane'nin Dumanlı köyünden alır.
Apolas Lermi, Santa isimli albümünde, Karadeniz ve Anadolu kökenli Yunan sanatçılar Giorgos Ioannidis ve İrodina Kandrali ile düet yapmıştır. ‘Eski Yar, Felek, Beşikdüzü, Karadeniz, Tonton, Yaban Eller, Görele Horonu’ albümün öne çıkan şarkılarıdır.
Apolas Lermi, 2016'da tamamı Romeika ve Yunanca şarkılardan oluşan Romeika isimli bir albüm çıkartmıştır. Bu albüm Yunanistan'da ve Türkiye'de eşzamanlı olarak yayınlanmıştır. Albüm, öncekilere göre daha sade bir düzenleme anlayışıyla kaydedilmiştir.
Lermi; bu albümde yine Yunanistan'da yaşayan Karadeniz kökenli sanatçı Pela Nikolaidou ile bir düet yapmıştır. 2019'da çıkan Romeika Sözlük'ün yazarı Vahit Tursun bu albümde kendi yazdığı bir şiiri seslendirmiştir. Ayrıca albümün iç kapak resimleri sanatçı, yazar ve ressam olan Muzaffer Oruçoğlu'nun çizdiği resimlerden oluşmaktadır. Lermi, albümün tek klip çalışmasını Laison isimli şarkıya İstanbul'da çekmiştir.
Apolas Lermi, 2017 yılında Trabzonspor’un Resmi Marşı’nı hazırlamıştır.
Apolas Lermi, 2018 yılında Momoyer isimli yeni albümünü yayınladı. Momoyer, dünyanın birçok yerinde benzer şekillerde gerçekleşen geleneksel kış eğlencelerinin Trabzon’daki adıdır. Kılık değiştiren bir grup insanın müzik eşliğinde dans ederek icra ettiği bir halk tiyatrosudur. Albüm 13 eserden oluşmaktadır.
Lermi, albümdeki ‘Bir Baktım’ isimli eser ile ilk defa bir horon klibi çekmiştir. Ayrıca Ordu’da yer alan tarihi Yason Burnu’nda ‘Senan Kardian Apes’ isimli Rumca bir şarkıya klip çekmiştir. Yine Uzungöl'deki doğa kirliliğine dikkat çekmek amacıyla ‘Uzungöl Şerah’ isimli bir klip hazırlamıştır. ‘Dünya’ isimli şarkının klibini Van’ın Akdamar Adasında çekmiştir. ‘Kanlı Hemşin, Memleket, Ah Almanya, Karayemiş Ağacı’ albümün öne çıkan diğer şarkılarıdır.
Lermi, 2019’da kemençe müziğinin öncülerinden Sait Uçar ile bir düet yapmıştır. Yine Karadeniz kökenli Yunan kemençe sanatçısı Matthaios Tsahouridis ile düetler ve konserler yapmıştır. Ayrıca Zaza Kültürü üzerine çalışmalar yapan Mikail Aslan ile ‘Hal Yamano’ isimli Zazaca eseri seslendirmiş; klibini de Trabzon, Rize ve Tunceli'de çekmiştir. Lermi daha sonra 103 yaşındaki Beser Özata'nın hikâyesini anlatan '''Laze Mı (Oğlum)'' isimli bir Zazaca şarkı daha seslendirmiş ve klibini Tunceli'nin Nazımiye ilçesinde çekmiştir.
Apolas Lermi çok yönlü bir sanat anlayışına sahiptir. Bu nedenle Türkiye'deki bazı siyasi çevreler tarafından zaman zaman hedef gösterilmektedir. Hakkında çeşitli yalan haberler ortaya atılmakta ve çalışma hayatına ambargo uygulanmaktadır. Lermi bu yalan haberlerle ilgili açıklamalar yapmış ve hukuki süreci başlatmıştır. Ayrıca konuyla ilgili 'Afkuranlar' isimli bir şarkı da yayınlamıştır.
Daha önce single (tekli) olarak yayınladığı şarkıları 2024 yılında Sumullar isimli bir albümde toplayan Apolas Lermi, bu şarkılardan bazılarına klipler çekmiştir. Bu albümde yer alan ünlü İtalyan halk şarkısı Bella Ciao (Çav Bella)'yı Karadeniz Rumcası diliyle seslendirmiş ve 'La Casa De Papel' dizisine atıfta bulunan köstümlerle bir klip çekmiştir. ''Kalanima Deresi, Bir Tahtadan Ev, Bal Yedim, Sensiz Günler, Ağasar Dorukkiriş, Xenophon'' albümde öne çıkan diğer şarkılardır.
Apolas Lermi'nin son yayınladığı diğer şarkılarından bazıları Yaşandı Bitti, Giresun Gümüşhane, Okul Yolu, Hazreti Şah'ın Avazı, Seni de Unuturum, Zindan, Yayla Horonu gibi şarkılardır.
Lermi ayrıca Kardeş Türküler, Hüsnü Arkan, Ayşenur Kolivar, Babis Kemanetzidis, Sasa ve Chistoforos Kosmidis gibi çeşitli isimlerle çeşitli çalışmalar yayınlamıştır.
2024 yılından itibaren yaşamına Londra'da devam eden Lermi, Türkiye ve diğer Avrupa ülkelerinde müzikal çalışmalarını sürdürmektedir.
Albümleri
- Kalandar (2011)
- Santa (2014)
- Romeika (Pontic Greek) (2016)
- Momoyer (2018)
- Sumullar (2024)
Hybrid şeklinde göster
