Darüşşafaka, İstanbul'da kuruluşu 1863 yılına dayanan parasız, yatılı, karma öğretim kurumudur.

Türkiye’nin eğitim alanındaki ilk sivil toplum kuruluşu olarak 1863 yılında faaliyete geçen Darüşşafaka Cemiyeti tarafından kurulmuştur. Kelime anlamı "Şefkat yuvası" olan kurumda, babası veya annesi hayatta olmayan, maddi olanakları yetersiz, sınavla seçilmiş öğrencilere dokuz yıllık, tam burslu, yatılı öğrenim verilmektedir..

Okulun temeli, 30 Mart 1863 tarihli dönemin padişahı Sultan Abdülaziz'in fermanı ile kurulan ve Osmanlı Devleti'nde eğitim alanındaki ilk sivil toplum hareketi sayılan "Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye"nin (İslamî Tedrisat Cemiyeti) Kapalıçarşı'daki çırakları eğitmek için yürüttükleri çalışmalara dayanır. Bu çalışmaların başarılı olması üzerine eğitimin kapsamı değiştirilmiş ve okul, Fatih’te inşa edilen binasında 1873 yılında faaliyete geçmiştir.

Eğitim içeriği kuruluşundan beri çağın gereklerine göre değişen ve kimi zaman telgraf mühendisi, kimi zaman öğretmen yetiştiren bir okul işlevi gören bu kurumdan 1873-1884 yılları arasında mezun olanlar yüksekokul mezunu sayılmıştır. Günümüzde okul, eğitimi Maslak’taki binasında sürdürür; lise bölümü "Özel Darüşşafaka Lisesi" adını taşır ve kolej statüsündedir. Öğrencilere sunduğu eğitim ve sosyal imkanlar açısından ülkenin en iyi eğitim kurumlarından birisi kabul edilir.

Darüşşafaka giriş sınavı
Darüşşafaka Giriş Sınavı, her yıl mayıs veya haziran ayında Türkiye çapında düzenlenir. Annesi veya babası hayatta olmayan, ailesinin maddi durumu yetersiz, ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi olan, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, sağlık veya diğer yönlerden yatılı okula kabulünde sakınca bulunmayan her çocuk Darüşşafaka giriş sınavına başvurabilmektedir. Başvurular her yılın ocak ayında alınmaya başlar.

Darüşşafaka bağışları
Darüşşafaka öğrencilerinin eğitim, barınma, beslenme, kıyafet, sağlık, kitap, kültürel aktiviteler, cep harçlığı gibi yaşam giderleri ve üniversite eğitimini sürdüren Darüşşafaka mezunlarına sağlanan burslar Darüşşafaka Cemiyeti tarafından karşılanır.

Bir sivil toplum kuruluşu olan Darüşşafaka Cemiyeti varlığını hayırsever kişi, kurum ve kuruluşların bağışlarıyla sürdürmektedir .Cemiyetin destekçileri arasında Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım ile kız kardeşi Makbule Atadan ve manevi kızı Nebile İrdelp, ünlü yazar Sait Faik Abasıyanık gibi kişiler ile Türkiye İş Bankası gibi kurumlar yer almıştır.