Hücre İskeleti Nedir?
Nasıl bizim içimizdeki organlar kaslarımız ve diğer destek sistemi elemanlarımızla oldukları yerde sabit bir şekilde kalıyorsa hücrelerinde organellerini sabit bir konumda (ihtiyaca göre hareket ettiren) tutan sistemleri vardır. Buna hücre iskeleti diyoruz. Hücre iskeleti tüm ökaryot hücrelerde bulunur. En gelişmiş hücre iskeleti hayvan hücrelerinde görülür. Hücre iskeleti miktotübül, mikrofilement ve ara filament olmak üzere üç çeşit yapısal elemandan oluşur.
- Mikrotübüller:
- Hücre iskelet elemanlarından kalın olanıdır.
- Çapları 25 nm(nanometre)’dir.
- Tübilin adı verilen proteinlerin oluşturduğu içi boş, çubuk şeklinde yapılardır.
- Mikrotübüller hücre içinde sürekli oluşup ayrışabilir.
- Hücre şeklinin belirlenmesinde, organellerin hücre içinde yer değiştirmesinde ve hücre bölünmesi sırasında kromozomların yavru hücrelere taşınmasında görev alır.
- Mikroflamentler:
- Mikrotübüllerden çok daha incedir.
- Çapları yaklaşık 7nm’dir.
- Mikrofilamentler aktin adı verilen proteinlerin üst üste sarmal şekilde dizilmesiyle oluşur.
- Mikrotübüller gibi mikroflamentlerde de oluşup ayrışabilme özelliği vardır.
- Kas dokudaki liflerin kasılmasında mikrofilamentler rol oynar.
- Hücrelerin yalancı ayak oluşturarak hareket etmesinde ve beslenmesinde etkilidir.
- Ayrıca hücre bölünmesi sırasında hücrenin boğumlanarak ikiye ayrılmasını da mikrofilamentler sağlar.
- Ara Filamentler:
- Mikroflamentlerden daha kalın, mikrotübüllerden daha ince olan hücre iskeleti bir elemanıdır.
- Çapları 8-12 nm civarındadır.
- Farklı tipteki protein iplik yapılarının birbiri üzerine sarılmasıyla oluşur.
- En kararlı hücre iskelet elemanıdır.
- Hücre şeklini korur ve hücre içi yapıları sabitler.
- Keratin yapılı ara flamentler deri hücreleri arasında bağ kurarak dokunun dış etkenlere karşı dayanıklılığını arttırır.
- Keratin, saç ,tırnak gibi yapılardaki hücrelerde daha bol bulunur.
- Ara filamentleri oluşturan proteinler dokudan dokuya farklılık gösterir.
- Bu proteinlerden oluşan ipliklerin birbiri üstüne sarmal yapmasıyla ara filamentler oluşur.
Normal
