Doğa ve İnsan Etkileşimi | Doğal Sistemler
Doğa, çevremizde bulunan ve insan yapısı olmayan her şeydir. İnsanların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı etkileşimde bulundukları fiziki, sosyal, ekonomik ve kültürel ortama “doğal ortam veya doğal çevre” adı verilir. Doğal ortam içerisinde yer alan ve oluşumunda insanın etkisinin bulunmadığı her şeye de doğal unsur denir. Hava, bulut, kar, dağlar, denizler, topraklar, ağaçlar vb. birer doğal unsurdur. İnsan etkisi ile oluşan unsurlara da beşeri unsur denilmektedir. Beşeri unsurlar, doğa ve insan etkileşimi sonucu ortaya çıkmaktadır. Binalar, yollar, köprüler, tarım faaliyetleri, sanayi faaliyetleri birer beşeri unsurdur.
İnsanların yaşamak amacıyla bulundukları ortam; doğal ortamdır. Bu doğal ortamlar farklılıklar gösterebilmektedir. Bunun sonucunda ise insanların beslenme, barınma ve giyinme gibi temel yaşamsal faaliyetlerinin yanı sıra ekonomik faaliyetleri, kültürleri vs. gibi özelliklerinin farklılaşması söz konusu olmuştur.
İnsanın yaşamı doğal koşullara bağlıdır. Örneğin; sıcaklık ve yağışın elverişli olduğu yerlerde orman bitki örtüsü görülmektedir. Bu nedenle o bölgelerde yaşayan insanların evleri ahşap malzemelerden yapılmıştır. Soğuk iklim bölgelerinde insanlar kalın ve kapalı giyinirken sıcak iklim bölgelerinde yaşayan insanlar daha ince ve açık giyinmektedir. Doğa koşulları ekonomik faaliyetleri de etkilemektedir. Örneğin; bitki örtüsünün orman olduğu yerlerde orman ürünlerini işleyen fabrikalar kurulurken, tarımsal faaliyetlerin fazla olduğu yerlerde gıdaya dayalı fabrikaların kurulduğu görülmektedir. Yukarıda açıkladığımız örneklerden de anlaşılacağı üzere doğa, insan yaşamını belirleyen en önemli faktördür. Aynı zamanda gelişen teknoloji ve insanlarda oluşan bilgi birikimleri sayesinde insan da doğa üzerinde etkili olmaya başlamıştır. Mesela barajların kurulması, köprülerin kurulması vs. örnekler sayabiliriz.
Doğanın insan üzerindeki etkisine örnekler:
- Soğuk iklim bölgelerinde evlerin kalın duvarlı ve dik çatılı olması,
- Sıcak iklim bölgelerinde yaşayan insanların ince ve açık giyinmesi,
- Bitki örtüsünün orman olduğu yerlerde evlerin ahşaptan yapılması,
- Kar yağışının fazla olduğu bölgelerde kış turizminin gelişmesi,
- Bitki örtüsünün çayır olduğu bölgelerde büyükbaş hayvancılığının yapılması,
- Yağışın az olduğu bölgelerde tahıl tarımının yapılması,
- Deprem, tsunami, kasırga gibi olayların can ve mal kaybına neden olması,
- Güneydoğu Asya da yaşayan insanların temel besin kaynaklarının pirinç olması,
- Doğu Anadolu bölgesinde kar yağışı ve don olaylarının ulaşımı olumsuz etkilemesi…
- Kanalların yapılması,
- Barajların kurulması,
- Denizlerin doldurulması,
- Bataklıkların kurutulması,
- Köprü ve tünellerin yapılması,
- Ormancılık faaliyetlerinin yapılması,
- Deniz kıyılarına set kurulması,
- Maden ocaklarının işletilmesi…
Benzer Konular:
Normal
