
Konusu
Makar çok saf, çok temiz yürekli, fakir bir katiptir. Uzak bir akrabadan yetim kalan ve bazı kötü olayları yaşamış olan Varvara Alekseyevna’ya yardım etmeye çalışır.
Çok üzüldüğü Varvara’ya bakmaya çalışan Makar, ona aşık olur, ancak kendisine aşık olduğunu itiraf edememiştir. Fakat yardıma muhtaçken Varvara’nın mali sorunlarını çözmek için elinden gelen tüm imkanları harcamaya başlar. Ancak, Varvara sonunda zengin bir adam bulup, evlenmeye karar verir.
İnsancıklar Özeti
Yaşlı bir memurun küçük bir kıza, çok uzak bir akrabaya olan yakınlığını (sevgisini) ve ona karşı utangaç, ağırbaşlı çabalarını anlatır. Sıkı yaşayan ve bakılması gereken yaşlı katip, bu genç kıza karşı kendini sorumlu hissediyor. Yaşlı adam, genç kızın tüm ekonomik ihtiyaçlarını karşılamayı kendisi için bir zorunluluk olarak görüyor. Oysa bu kalın kafalı ihtiyar memurun ceketinin düğmeleri bile düşerken, giyecek uygun bir elbisesi yoktu. Adam genç kıza o kadar bağlanır ki, kız onu sık sık arasa da, retorik olması durumunda kızın evine gitmez. Her zaman yazışmalarla konuşur ve parayı bir başkasına gönderir. Ve mektuplarında sık sık anneme kızım diyor. Bu eserde acıma duygusu hakimdir. Zavallı genç kız sonunda onunla evlenecek bir adam bulur ve evlenir ve yaşlı katip son mektubunda-nikahtan sonra kocasıyla gidecek genç kıza-şöyle seslenir: “(…) Bundan sonra kime mektup yazacağım ben? Söyleyin meleğim artık kime “Anacığım…” diyeceğim? Sizi artık nasıl göreceğim melekciğim? Öleceğim Varenka mutlaka öleceğim kalbim bu acıyı kaldırmaz. Tanrı’nın nuru gibi kendi kızımmışçasına sevdim sizi tamamen sevdim.
Sadece senin için yaşıyordum, orada olduğum için belgeleri temizletiyor, etrafta dolaşıyor ve hissettiklerimi mektuplara aktarıyordum. Belki farkında değilsin, ama öyleydi. Bizi bırakıp gidemezsin küçük dostum. Gidemezsin, bu benim çocuğum olamaz. Bak, yağmur yağıyor, bu soğuğa dayanacak kadar sağlıklı değilsin. Arabanız da sizi koruyamaz, kesinlikle üşürsünüz. Şehir sınırlarında bile arabanız yuvarlanıyor ve parça parça oluyor. Biliyorsun, Petersburg arabaları sağlam değil. (…) ”Genç kıza para toplamak için evde fazladan para harcayan ve bu son mektupta bile kızını arayacak kadar utangaç olan bu yaşlı adamın aşkı anlatılamazdı. Özellikle arabanın devrilme bahanesi onun gitmesini engellemek için tamamen trajikomik bir durumdu.