ForumAdasi.Com - Tambura

[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]

Tambura | Telli Çalgı

Tambura müzik aleti, Türk musikisinin yaygın çalgılarından olan telli bir sazdır. Tambura kelimesinin kökeni kesin bilinmemekle birlikte Sümer dilindeki “pantur” sözcüğünden geldiği söylenmektedir. Tambura kelimesinin Arapça “dumbai bara” sözcüğünden geldiğini söyleyenler de vardır.

Tambura saz olarak da geçen tambura, bağlamadan daha küçük olup bağlamanın dört ses daha tiz ve aynı zamanda Divan sazının da bir tizi olduğu söylenir. Ses bakımında da çok perdeli bir yapı ve bu özelliğiyle büyük bir öneme sahiptir.

Tambura yapı olarak üç ana bölümden oluşmakla birlikte bu bölümler şöyledir: gövde, göğüs ve sap. Tambura, biçim olarak 38 cm’dir. Sapı oldukça uzun olmakla birlikte kaynaklarda yaklaşık olarak 73-84 cm şeklinde verilir. Tambura aynı zamanda dört tane sarı ve üç tane de çelik olmak üzere yedi tele sahiptir. Bugün sekiz telli tamburaların yapıldığı da görülür. Değişik boyutlarda yapılabilen tambura, boyut olarak orta boy bir çalgıdır.

Tambura Nasıl Çalınır?
Tambura bağlama, üç oktavlık bir ses özelliğine sahip olmakla birlikte mızrap aracılığıyla çalınan bir çalgıdır. Parlak bir sesi vardır. Bazı yörelerde ‘şelpe’ adı verilen teknik kullanılarak da çalındığı görülür. Tambura çalan kişilere Tamburi adı verilir. Tamburiler bu çalgıyı çalacakları sırada Tamburanın sap kısmını hafif bir şekilde aşağı yukarı sallayarak titreşimin artmasını sağlarlar ve böylelikle farklı duyguların ifade edilmesini sağlarlar.

Öncelikle tambura çalmak için bilen birisinden yardım almalısınız. Çünkü çalması oldukça zahmetli bir çalgıdır.

Tambura Hangi Yörenin?
Tambura sazının Milattan önceki dönemlere ait bazı kalıntılarına ulaşılmıştır. Bu saz türünün göçler yoluyla Batı’ya gelmiş olabileceği görüşü vardır. Tambura yalnızca Türkiye’de kullanılan bir çalgı olarak geçmektedir. Farabi’nin Horasan Tamburundan bahsettiği söylenmekle birlikte bu bilgiye göre Horasan’a ait olabileceği de düşünülebilir. Bazı kaynaklar, tambura çalgısının Orta Asya sazı olduğunu ifade ediyorlar. Her şekilde bir Türk sazı olduğu ispatlanabilen bu saz türü Türk musikisinin eşsiz sazlarından sadece birisi olduğu ve Türkiye’den başka bir yerde bu saz türüne günümüzde rastlanmadığına göre şuan için Anadolu çalgılarının gözdelerinden olduğunu söyleyebiliriz. Bizce de Tambura M.Ö. kaynaklara dayanarak göçler yoluyla Batı’ya gelmiş olabilir ve Avrupa ülkelerinde de kullanılmış olsa da günümüzde kullanımı görülmediğini çeşitli kaynaklara dayanarak söyleyebiliriz.

Tambura Hangi Malzemeden Yapılır?
Başlarda tamburanın tekne kısmı kaplumbağa kabuğu, kurutulmuş kabak, Hindistan cevizi kabuğu veya ağaç kütüğünden yapılmaktaydı. Geçmişte farklı şekillerle yapılmış olan Tambura, sonraları dilimli bir şekilde yapılmaya başlanmıştır. Sapı bir takoz ile tekne kısmına tutturulmuş ve zamanla ihtiyaca göre şekil değiştirmiştir. Tambura saz yapımında yarım daire şekli verilen teknelik bölümü için sert ağaçlardan ve meyve ağaçlarından yararlanılır.

Ses tablası olarak adlandırılan bölümünde ladinden ve sap bölümünde ise kayın gürgen, ıhlamur gibi ağaçlardan yararlanılır. Eşik kısımlarında ise genellikle akustik ağaçlar tercih edilebilir. Tambura değişik boyutlarda yapılabilir. Tambura mızrabı kaplumbağa kabuğundan yapıldığı söylenir. Mızrap epeyce sert bir malzemeden yapılır ve uzunluğu yapan kişinin isteğine bağlı olarak 9,5-13,5 cm civarında değişebilir. Aynı zamanda tambura yapan kişi onu icra etmesi gerekir.

Tambura Ne Tür Müziklerde Kullanılır?
Tambura, Türk müziğinin ses aralığıyla tamamen uyumlu bir çalgıdır.Genellikle de Türk Halk müziğinin icrasında kullanılan ve önemli bir yere sahip olan çalgıdır.