Köktürk (Göktürk) Devleti
Köktürk (Göktürk) Devleti
Köktürk Devleti, Türk tarih sürecinde Türk adını ilk devlet adı olarak kullanan Türk Devleti’dir. 552 yılında kurulan bu devletin kurucusu Bumin Kağan’dır. Devletin merkezi Ötüken’dir. Türklerde devlet hayatında görülen ikili teşkilatlanma sonucu ülkeyi kardeşi İstemi Yabgu ile birlikte yönetmiştir. Bumin Kağan, Orta Asya’daki bütün Türk boylarını egemenliği altında toplamıştır.
Bumin Kağan ölünce yerine oğlu Mukan Kağan geçti. Mukan Kağan, Köktürk Devletini İstemi Yabgu ile birlikte yönetmiştir.
Ülkenin en parlak devri Mukan Kağan dönemidir.
Bu dönemde ipek Yolu, Türklerin kontrolüne girdi. Türkler karşısında askeri yönden başarılı olamayan Çinlilerin kışkırtması sonucu devletin batı bölümünü yöneten Tardu, doğunun (Merkezin) egemenliğini tanımadı. Bunun sonucu 582 yılında Doğu Köktürk Devleti ve Batı Köktürk Devleti olmak üzere ikiye ayrıldı. Bir süre sonra Doğu Köktürk Devleti Çin egemenliğine girdi (630). Daha sonra Batı Köktürk Devleti de Çin egemenliğine girdi.
Türklerin İpek Yolu nedeniyle komşuları ile olan ilişkileri, kültürel yaşamlarını da etkiledi. İpek yolu üzerinde bulunan devletlerle siyasi ve ekonomik ilişkiler gelişti. Bu durum olumlu ve olumsuz sonuçlar doğurdu. İpek Yolu hâkimiyetini ele geçirme mücadelesi savaşların yaşanmasına yol açtı.
NOT: Köktürkler döneminde Tapo Kağan Mani dinini himaye etti. Hatta bir Mani dini tapınağı yaptırdı. Bu durum, Köktürk kültürel birliğinin bozulmasına yol açmıştır.
Ağaç şeklinde
