Amerika'da neden hâlâ kilometre yerine mil kullanılıyor?

ABD’de Mil Kullanımının Tarihçesi ve Nedenleri

Yeni kıtada ilk yollar çizilirken koloniciler İngiliz İmparatorluğu’nun getirdiği ölçüleri, özellikle de 1 609,344 metreye denk düşen “statü mili”ni kullandı. Bağımsızlık sonrasında toprak ölçümleri, haritacılık ve ticaret çoktan bu birime oturmuştu; genç Amerika’nın hukuk ve altyapı düzeni de mevcut pratiği değiştirmeden devam ettirdi. Böylece mil, yol uzunluklarının doğal referansı hâline geldi.

19. yüzyıl ortasında Kongre, 1866’daki Metric Act ile metrik sistemi “isteğe bağlı” biçimde resmîleştirdi. Yani metrik kullanmak serbestti ama zorunlu değildi. 1975’teki Metric Conversion Act ve 1988 revizyonu da aynı gönüllülük çizgisini korudu; federal kurumlar teşvik ediyordu ama vatandaşları veya özel sektörü mecbur tutmuyordu. Sonuçta bilim, mühendislik ve tıp gibi profesyonel alanlar tamamen metrikle çalışmaya başladı; fakat tabelalardan araç göstergelerine uzanan günlük hayat hâlâ mil, inç ve pound ile yürüdü.

Dönüşüm fikri 1970’lerde petrol krizinin tetiklediği tasarruf gündemiyle ciddî biçimde tartışılsa da, mil tabanlı devasa altyapıyı yenilemenin maliyeti caydırıcı oldu. Otoyol tabelalarının, hız sınırı mevzuatının, eğitim materyallerinin, araç üretim hatlarının ve lojistiğin tamamı “mil”e görelik içinde tasarlanmıştı. Şehir içi işaretlerden kırsal haritalara kadar milyarlarca dolar tutacak bir değişiklik, siyasi destek bulamadı.

Bunun üzerine “kültürel atalet” devreye girdi: Amerikalılar günlük hayatlarını 30 mph hız sınırı, 6 foot boy gibi sezgisel rakamlarla kurmuşken, kilometre ölçeğine geçmek ekstra bilişsel yük anlamına geliyordu. Eyaletler arası dev ticaret hacminin ortak dili de zaten mil olduğu için, değişim isteği yerel sınırları aşıp ulusal uzlaşıya dönüşemedi.

Bugün ortaya hibrit bir düzen çıktı. Laboratuvarlar ve üretim hatlarında mühendisler bir cıvatayı Newton-metre, bir sıvıyı mililitre ile ölçerken; benzin istasyonunda hâlâ miles per gallon tablosu görürsünüz. Bilimsel hassasiyet kuliste metrikle yürür, sahnede ise tüketicinin alıştığı İngiliz birimleri gösterilir. Bu ikili yapı, toplu ve radikal bir dönüşüm baskısını fiilî olarak ortadan kaldırıyor.

Özetle; koloni döneminden miras hukuk, gönüllülüğe dayalı yasalar, yüksek dönüşüm maliyeti ve günlük alışkanlıkların birleşimi, Amerikalıların yollarda kilometre yerine mil kullanmaya devam etmesinin temel nedenleridir.