Tımar Sisteminin Amaçları Nelerdir?
Hızlı bir şekilde yayılan Osmanlı Devleti tımar sistemi ile birlikte ele geçirdiği toprakları denetim altında tutmaya başlamıştır. Memur ve askerlere vergi toplama görevinin devredilmesine tımar, toplayan kişiye ise Tımarlı Sipahi denmiştir. O dönemlerde günümüzdeki gibi elektronik bankacılık ya da havale, eft gibi işlemler bulunmadığı için bu sistemle birlikte toplanan vergilerin düzenli ve sistemli bir şekilde hazineye girmesi sağlanmıştır. Vergiler hem para hem de ürün olarak belirlenmiş ve kişiye göre tahsis edilmiştir. Tımarlı Sipahiler vergileri topladıktan sonra belli bir kısmını bölgede çalışan memurlara maaş olarak ayırmıştır. Kalan kısmı ise hazineye göndermişlerdir. Vergiler arasında en ünlü vergi öşür vergisidir. Bu vergi tahıldan alınmaktadır ve daha önce de bahsettiğim gibi hazineye ürün olarak aktarılmaktadır. Bu tür vergilerin paraya dönüştürülüp hazineye aktarılması zor olduğu için devlet öşür vergilerinden sağladığı gelirin çoğunu ehli tımarlara tımar olarak vermiştir.
Tımarlı Sipahiler toprak sahibi olmasalar da devletin temsilcileri olarak anılmışlardır. Bu sebeple onlara taşradaki idari yöneticiler de diyebiliriz. Tımar sisteminin aşamaları ise şu şekilde gerçekleştirilmektedir. İlk olarak fethedilen yerdeki bireyler değerlendirilir ve vergileri belirlenir. İkinci olarak vergiler pay edilir ve kişilerin konumlarına göre dirlik olarak verilir. Dirlikler üçe ayrılır: has, zeamet, tımar.
Padişah ve devletin üst kademelerinde yer alan kişilere (yıllık geliri 100 000’in üzerinde olanalar) has gelirine sahiptir. Has gelirlerinin her 5000 akçesine karşılık savaşa bir adet atlı asker göndermeleri şart koşulmuştur. Zeamet sahibi (yıllık geliri 20 000 ile 100 000 arası olanlar) olan orta halli devlet memurları da has gelirine sahip olanlarla aynı yükümlülüğe sahiptirler. Tımar sahibi olanlar, yani Tımarlı Sipahiler, ise savaşta yer alan askerlere verilen dirliktir. Tımar sahiplere verilen ilk 3 000’e kılıç denmektedir. Bundan farklı her 3 000 akçe için yine bir atlı asker zorunluluğu Tımarlı Sipahiler için geçerlidir. Sonuç olarak devlet tımar sistemi ile birlikte düzenli vergi toplamıştır. Aynı zamanda atlı asker bulma konusunda kendine kolaylık sağlamıştır.
Normal
