Tasavvuf Terimleri ve Anlamları

TASAVVUF TERİMLERİ VE ANLAMLARI
Abes: Boş, gereksiz, saçma, hakîkate uymayan şey.

Abus: Somurtkan, ekşi, asık çehreli kimse.

Akîde: Îtikad, îman, dînî inanış.

Alâmet-i fârika: 1. Ayırt edici vasıf. 2. Karakteristik özellik.

Alenî: Açıkta, herkesin gözü önünde cereyân eden, açık, meydanda, âşikâr.

Aşkullah: Allah aşkı.

Ayân: Belli, açık, meydanda.

Ayine: Ayna.

Sezen Aksu'nun dediği gibi unutuldum
Biraz sevilir, biraz da özlenirmiş insan.
Arada hali hatırı da sorulurmuş,
Bin kere ağlar, bir kere ölür ama en çokta;
bir köşede unutulurmuş insan!

Bâtınî: Dâhilî, sır ve hakîkatle ilgili.

Beis: Zarar, ziyan, mahzur.



Benî İsrâil: İsrailoğulları, yahudîler.

Bîgâne: 1. Tanıdık olmayan, yabancı. 2. İlgisiz.


Buğz: Düşmanlık hissi, nefret, kin, içten düşmanlık göstermek.

Sezen Aksu'nun dediği gibi unutuldum
Biraz sevilir, biraz da özlenirmiş insan.
Arada hali hatırı da sorulurmuş,
Bin kere ağlar, bir kere ölür ama en çokta;
bir köşede unutulurmuş insan!

Cârî: 1. Cereyân eden, akan, akıcı. 2. Geçerli, mûteber, yürürlükte. 3. Tedâvül eden.

Celâdet: Yiğitlik, kahramanlık, metânet.

Celbetmek: Çekmek, getirmek, dâvet etmek.

Cemâdât: Cansız varlıklar.

Cemâl: 1. Yüz güzelliği. 2. Güzellik, iç ve dış güzelliği. 3. Allâh’ın rahmetiyle tecellîsi, lûtuf, rızâ, ihsan vb. sıfatları. Celâl’in karşılığı.

Cemâlî sıfat: Allah Teâlâ’nın lûtuf, ihsan ve merhametine delâlet eden vasıfları.


Cîfe: 1. Leş. 2. Pis ve iğrenç şey.

Cüzʼî: Az, pek az, az miktarda.

Sezen Aksu'nun dediği gibi unutuldum
Biraz sevilir, biraz da özlenirmiş insan.
Arada hali hatırı da sorulurmuş,
Bin kere ağlar, bir kere ölür ama en çokta;
bir köşede unutulurmuş insan!

Dâvî: Dâvâ, iddiâ.

Delâlet: 1. Alâmet, işaret. 2. Yol gösterme, kılavuzluk etme.


Diğergâmlık: Başkalarını düşünmek.

Dûçâr olmak: Mâruz kalmak, yakalanmak.

Sezen Aksu'nun dediği gibi unutuldum
Biraz sevilir, biraz da özlenirmiş insan.
Arada hali hatırı da sorulurmuş,
Bin kere ağlar, bir kere ölür ama en çokta;
bir köşede unutulurmuş insan!

Empoze: Zorla, baskı ile kabul ettirilmiş.

Emr-i bi’l-mârûf, nehy-i ani’l-münker: İyiliği emretmek, kötülükten sakındırmak.

Sezen Aksu'nun dediği gibi unutuldum
Biraz sevilir, biraz da özlenirmiş insan.
Arada hali hatırı da sorulurmuş,
Bin kere ağlar, bir kere ölür ama en çokta;
bir köşede unutulurmuş insan!

Fârik: Fark eden, ayıran.

Farîza: 1. Şer‘î açıdan yapılmasında mecbûriyet bulunan şey, farz olan şey. 2. Mutlaka yapılması îcâb eden şey.

Farz-ı ayn: Mükellef olan herkes tarafından mutlaka yerine getirilmesi îcâb eden farz.

Farz-ı kifâye: Bir veya yeterli sayıda kişi tarafından yerine getirilmesi ile başkaları üzerinden kalkan farz. (Meselâ, cenâze namazı.)

Fazl u kerem: İyilik, fazîlet, lûtuf, cömertlik.

Fenâ filllâh: Maddî varlık ve benlikten sıyrılıp rûhen Allah Teâlâ’nın varlığında yok olma.

Ferâgat: 1. Hakkından isteyerek vazgeçme. 2. Dâvâdan vazgeçme. 3. Affetme.

Ferah-nâk: Sevinçli, mesut, şâd.

Sezen Aksu'nun dediği gibi unutuldum
Biraz sevilir, biraz da özlenirmiş insan.
Arada hali hatırı da sorulurmuş,
Bin kere ağlar, bir kere ölür ama en çokta;
bir köşede unutulurmuş insan!